Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatı nedir ?

İş Kanunu’nda “sürekli iş göremezlik” terimi kullanılmakta, Yargıtay kararlarında ise “beden gücü kaybı”, “meslekte kazanma gücü kaybı” veya “çalışma gücü kaybı” gibi ifadeler kullanılmaktadır.

Çalışma gücü, bir kişinin bedensel ve zihinsel yeteneklerini kazanç elde etmek amacıyla kullanmasıdır. Bedensel zararlara maruz kalan bir kişi, geçici bir süre için günlük işlerini ve mesleğini yapamayabilir.Bu durum kalıcı ise kişi bir ömür boyu bu sakatlığı taşıyacaktır. Sürekli ve kronik şekilde yani artık iyileşmesi mümkün olmayan bir sakatlık kalmış ise, Türk Borçlar Kanunu’nda bu durum “çalışma gücünün azalması veya kaybı” olarak ifade edilir.

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatı Nedir?

Çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu, çalışanın çalışma gücünün azaldığı veya tamamen yitirildiği durumlarda, çalışana veya hak sahiplerine ödenen bir tazminat türüdür.

Çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı, çalışanın iş kazası veya meslek hastalığı sonucu uğradığı maddi ve manevi zararların karşılanması amacıyla ödenir.

Çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı, aşağıdaki unsurlar dikkate alınarak hesaplanır:

• Çalışanın çalışma gücündeki kayıp oranı: Çalışanın iş kazası veya meslek hastalığı sonucu çalışma gücündeki kayıp oranı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından görevlendirilen bir sağlık kurulu tarafından belirlenir.
• Çalışanın brüt ücreti: Çalışanın brüt ücreti, çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatının hesaplanmasında esas alınır.
• Çalışanın iş göremezlik derecesi: Çalışanın iş göremezlik derecesi, çalışma gücündeki kayıp oranına göre belirlenir.

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatının Hesaplanması

Çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı, aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatı = (Çalışanın Brüt Ücreti * Çalışma Gücündeki Kayıp Oranı * İş Göremezlik Derecesi) / 100

Örneğin, bir çalışanın brüt ücreti 10.000 TL ve çalışma gücündeki kayıp oranı %50 ise, çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanır:

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatı = (10.000 TL * 50 * 1) / 100

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatı = 5.000 TL

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatının Ödenmesi

Çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenir. Ancak, iş kazası veya meslek hastalığı, işverenin kusuru veya ihmali nedeniyle meydana gelmişse, işveren, tazminatın tamamını veya bir kısmını ödemekle yükümlüdür.

Çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı, iş kazası veya meslek hastalığı tarihinden itibaren 2 yıl içinde talep edilmesi gerekir. Bu süre içinde talep edilmeyen tazminat hakkı zamanaşımına uğrar.

Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi Tazminatı ile İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay, çalışma gücünün azalması veya yitirilmesi tazminatı ile ilgili olarak, aşağıdaki kararlara imza atmıştır:

• Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2022/11667 E., 2023/1389 K.: İş kazası sonucu çalışma gücünün %30 oranında azalması nedeniyle, işçiye ödenmesi gereken tazminat miktarı, işçinin brüt ücreti ve çalışma gücündeki kayıp oranı dikkate alınarak belirlenmiştir.
• Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2022/10851 E., 2023/1325 K.: İş kazası sonucu çalışma gücünün %50 oranında yitirilmesi nedeniyle, işçiye ödenmesi gereken tazminat miktarı, işçinin brüt ücreti ve çalışma gücündeki kayıp oranı dikkate alınarak belirlenmiştir